Woningbouw vergroent door meer hout te gebruiken: 'Dit is een omwenteling'
28 december 2021 | Bron: NU.nl

Om de klimaatcrisis aan te pakken, zal ook de bouw ingrijpend moeten veranderen. Alleen al de productie van cement is goed voor zo’n 7 procent van alle wereldwijde CO2-uitstoot. Eén mogelijke oplossing is verrassend simpel: veel meer bouwen met hout.
Wie de afgelopen weken over de Brahmslaan in Leiden wandelde, had misschien niet eens door dat hier een appartementencomplex wordt neergezet. Er is nauwelijks bouwverkeer, er draaien geen zware machines en er zijn weinig bouwvakkers te bekennen.
De 25 sociale huurappartementen die woningcorporatie Ons Doel hier neerzet worden gemaakt van kruislaaghout, oftewel cross-laminated timber (CLT). Dat zijn platen van massief hout die aan elkaar zijn gelijmd en in een fabriek op maat zijn gesneden. Ter plekke kunnen ze snel in elkaar worden gezet. “Er lopen maar vier of vijf mensen op de bouwplaats en dat is het”, zegt projectleider Marco Veenstra van Ons Doel.
Dat maakt bouwen met hout dubbel duurzaam: het materiaal zelf is hernieuwbaar en houdt zelfs de CO2 vast die door bomen is opgenomen, terwijl de uitstoot wordt vermeden die normaal bij de productie van beton en staal hoort. Tijdens de bouw wordt ook nog eens minder CO2 en stikstof uitgestoten, omdat er veel minder bouwverkeer is.
Daardoor wordt houtbouw voor steeds meer bedrijven interessant, zegt onderzoeker Pablo van der Lugt van TU Delft. Niet alleen kleine ontwikkelaars, maar ook grote aannemers als Heijmans en BAM investeren inmiddels in houtbouw. “Je ziet dat die grote spelers nu denken: hier gebeurt iets, wij moeten ook mee. Vanwege het klimaat, maar ook gewoon omdat je snel en schoon kan bouwen.”
Prijs is nog een nadeel
CLT is een van de materialen die volgens voorstanders kan leiden tot een ‘houtbouwrevolutie’, omdat het voor allerlei soorten gebouwen kan worden gebruikt. In Amsterdam is het bijvoorbeeld al verwerkt in de hoogste hybride houten woontoren van Nederland, het 21 verdiepingen tellende HAUT naast het Amstelstation.
Hout is dus niet alleen geschikt voor blokhutten en sauna’s, al bestaat dat vooroordeel bij veel mensen nog wel, zegt Van der Lugt. “Het zijn gewoon heel stevige huizen die ook nog een gezonder binnenklimaat hebben dan een stenen woning.”
Het grootste nadeel van houtbouw is momenteel nog de prijs. Hout werd tijdens de coronacrisis een stuk duurder, omdat zagerijen plat kwamen te liggen. Nu daalt de prijs weer, maar het is nog niet makkelijk om betaalbare woningen van hout te maken, zegt Veenstra van Ons Doel.
Er wordt nog onvoldoende rekening gehouden met “de echte prijs van materiaal”, vindt hij. Hout is niet alleen duurzamer, maar een houten gebouw kan later ook veel makkelijker en goedkoper worden gesloopt. Dan kunnen de houten platen bovendien een nieuw leven krijgen. In de toekomst moet daar bij het maken van bouwplannen meer rekening mee worden gehouden, denkt Veenstra. “Over tien, vijftien jaar zal dat anders zijn.”
Houtkap kan nog (duurzaam) toenemen
Als we inderdaad meer met hout gaan bouwen, is de beschikbaarheid daarvan voorlopig geen probleem. In de naaldbossen van Scandinavië kan de houtkap bijvoorbeeld nog duurzaam worden opgevoerd; er groeit nu veel meer bij dan er wordt gebruikt.
Het klinkt misschien gek, maar meer kappen kan uiteindelijk zelfs goed uitpakken voor het klimaat. Zweedse onderzoekers berekenden dat de CO2-uitstoot sterk omlaag gaat als we meer hout gebruiken om ‘koolstofintensieve’ materialen als beton en staal te vervangen. Als we de bossen ongemoeid laten en dus enkel vertrouwen op CO2-opslag in de levende bomen, is dat veel minder efficiënt.
Van der Lugt vindt dat het voor bedrijven en overheden tijd is om duidelijker in te zetten op houtbouw. De Metropoolregio Amsterdam geeft het goede voorbeeld, door af te spreken dat in 2025 minstens 20 procent van de nieuwe woningen van hout moet worden gemaakt. Het gaat dan om zeker drieduizend woningen per jaar in de 32 gemeenten rond Amsterdam. “Dat schept vertrouwen voor beleggers, investeerders en ontwikkelaars, en is daarmee de start van een omwenteling.”